მსოფლიო მიშას თვალით

ნათან თორნბერგი

დაქანცული დისიდენტები და ოპოზიციის ლიდერები თბილისში ამბობენ, რომ სიმამაცისა და პოლიტიკური კინეტიკის შემზადებული დემონსტრაცია, ის, რაც საქართველოს პრეზიდენტს მიხეილ სააკაშვილს იმ ვიზიტორებისთვის აქვს შემონახული, რომელთა კეთილგანწყობის მოპოვებასაც ცდილობს, შოუა. ”დარწმუნებული ვარ, მოიხიბლებით” - ამბობს თინა ხიდაშელი, უფლებადამცველი იურისტი და საქართველოს ”რესპუბლიკური პარტიის” ლიდერი სრულიად ახალ ”რედისონ თბილის” -ში ესპრესოსა და სიგარეტის თანხლებით. ”ყოველთვის ყველა მოხიბლულია.”

შოუ სხვადასხვა ვიზიტორისთვის ცოტათი განსხვავებულია. სენატორ მაკკეინისთვის ეს შავ ზღვაში სააკაშვილთან ერთად კატერით სეირნობაა, ვიცე-პრეზიდენტ ჯო ბაიდენისთვის - თავბრუდამხვევი, მოხტუნავე, შთამბეჭდავი ხალხური ცეკვა თბილისში, რამდენიმე ჟურნალისტი სააკაშვილის თვითმფრინავში, კონიაკითა და პატრიოტული ქართული ვიდეოთი აღჭურვილ, გლუვ Bombardier Challenger-ში გვიანი ღამის ინტერვიუთი დაასაჩუქრეს.

ჩემი შოუ, რუსეთთან უიღბლო ომის წლისთავის შემდეგ ცოტა ხანში დაიწყო. ევროპის კავშირის ანგარიში, რომელმაც კონფლიქტის გამო საქართველოც და რუსეთიც დაადანაშაულა, მალე უნდა გამოქვეყნებულიყო, მაგრამ უკვე გამოჟონა ხმებმა, რომ საქართველოს პირველი გასროლის გამო დასდებდნენ ბრალს. ომმა, სხვა თუ არაფერი, სააკაშვილის ოცნებას, თავის სეპარატისტულ რესპუბლიკებთან ქვეყნის ტერიტორიის თითქმის მეხუთედთან, სამხრეთ-ოსეთთან და აფხაზეთთან საქართველოს გაერთიანებაზე, ბოლო მოუღო. ანგარიშს მისი მეორე დიდი პროექტისთვის ზიანის მოტანაც შეეძლო. ამ პროექტის მიზანი კი ის იყო, რომ დასავლეთი დაერწმუნებინა იმაში, რომ საქართველო სანდო ეკონომიკური და სამხედრო პარტნიორია.

თითქოს ამის დასტურად სააკაშვილმა ჩემი ვიზიტის დროს უჩვეულოდ ძლიერი შოუ წარმოადგინა. ყველაფერი მის საპრეზიდენტო ვერტმფრენში, შავი ზღვის სანაპიროზე მოგზაურობით დაიწყო, თითქმის ერთი კვირა გაგრძელდა აფხაზეთის საზღვრებიდან ქვეყნის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ღვინის მწარმოებელ ცენტრალურ რეგიონში, კახეთში გადაინაცვლა და ბოლოს თბილისში, პრეზიდენტის ახალ შუშისა და ფოლადის ოფისში დასრულდა.

სააკაშვილს კომუნიკაციის უზარმაზარი ტალანტი დღესაც აქვს, რამაც ის 2003 წლიდან, როდესაც უსისხლო ”ვარდების რევოლუცი”-ით ხელისუფლებაში მოვიდა, საერთაშორისო მასშტაბით ცნობილ სახედ აქცია. ის იმპოზანტური კაცია - 6 ft. 4 (193 სმ.-ის) სიმაღლის, (ყველაზე მაღალი ქართველი ვისაც შევხვედროდი, სანამ ეროვნული კალათბურთის თამაშს არ ვნახავდი, რომლის დროსაც ქართულმა გუნდმა ბელოროსული დაამარცხა) პოლიგლოტური ქარიზმით. ამ კვირის განმავლობაში სხვადასხვა დროს ის ხან რუსულად მელაპარაკებოდა და ხან ესპანურად, მაგრამ ყველაზე მაღლა მისი ცნობილი ინგლისური დგას, ენერგიული, იდიომატური ამერიკული, რომელიც ნიუ-ორკში და ვაშინგტონში სტუდენტობისას და იურისტად მუშაობისას ისწავლა.

მაგრამ საქმე სააკაშვილის ხიბლში როდია, საქმე ეხება საქართველოს მისეული ხედვის ხარისხს და კიდევ იმას, სწამთ თუ არა მის ფრთხილ მოკავშირეებს, რომ მას შეუძლია ქვეყანას წარუძღვეს. ფსონები ძალიან მაღალია. ეს პაწაწინა ქვეყანა, ჩრდილო-კაროლონის ნახევრის ტოლი, რუსეთის მზარდი თავდაჯერებულობისა და დიდი დასავლური ალიანსების, ნატო-სა და ევროკავშირის აღმოსავლეთით შემოჭრის ფონზე, ურთიერთობების ყველაზე მგრძნობიარე მომენტად იქცა, მაგრამ ყველაზე გადამწყვეტი კონფლიქტი შეიძლება თავად სააკაშვილის შინაგანი კონფლიქტია, კონფლიქტი საქართველოსთვის სასურველ უდიდეს ამბიციებსა და მის იმპულსურობას შორის, რამაც შესაძლოა მის ახალგაზრდა დემოკრატიასაც ავნოს ან კავკასიას კიდევ უფრო მეტი სისხლი მოუტანოს.

ომისკენ მიმავალი გზა

ჩვენმა პირველმა გადაფრენამ შავი ზღვის უდაბურ სანაპირო ზოლზე, ანაკლიის ყურეში მიგვიყვანა. სააკაშვილი, რომელსაც საკუთარი ოპტიმიზმი წალეკავს ხოლმე, რამდენიმე წამყვან ესპანელ არქიტექტორს, 4 მილის სიგრძეზე, პირდაპირ სეპარატისტული აფხაზეთის საზღვრამდე, კურორტის განაშენიანების განსახილველად შეხვდა. მიდამოს ალბათ აქვს ბუნებრივი პოტენციალი ”ანადუღარი რძესავით წყალია” - მითხრა ერთმა ჩინოვნიკმა კმაყოფილებით, მაგრამ როგორც სჩანს სააკაშვილი, აბსოლუტური სიცხადის იგნორირებას ახდენს. თუ ომი ისევ დაიწყო, რუსული ჯარი პირველად ანაკლიაში შემოვარდება, დაბომბავს და გადაწვავს ზუსტად ისე, როგორც ეს გასულ წელს გააკეთა.

სააკაშვილის მძიმედ შეიარაღებულ ავტოქარავანს ახლა მტვრიან გზაზე ჩრდილოეთით, სასაზღვრო სოფელ განმუხურთან, როგორც სააკაშვილს უყვარს თქმა ”ახალი ბერლინის კედელთან” მივყავართ. მოზეიმე ქართველთა მასები, დროშების ფრიალით ხელნაწერ ბარათებს გადასცემენ, გაჰყვირიან ”მიშა” და მერე ”გაუმარჯოს” სკანდირებენ. სააკაშვილის პერსონალური გადამღები ჯგუფი, რომელიც მას, სადაც არ უნდა წავიდეს, მუდმივად დასდევს, შემაღლებაზე ადის რათა უკეთესი კადრი მოძებნოს, მაგრამ იქიდან სასწრაფოდ ჩამოჰყავთ - სხვა თუ არაფერი ეს დაძაბული ადგილია - ორი წლის წინ მიშასა და რუს გენერალს შორის გამართულ ხმამაღალ უთანხმოებას კინაღამ უფრო ფართომასშტაბიანი კონფლიქტი მოჰყვა.

სააკაშვილის ერთ-ერთი ადრეული, 2004 წლის პოლიტიკური დანაპირები აფხაზეთისა და სამხრეთ-ოსეთის საქართველოსთვის დაბრუნება იყო. ორივე ტერიტორია 1990-იანი წლების დასაწყისში მომხდარი სისხლიანი სამოქალაქო ომის შემდეგ რუსეთის პროტექტორატში გადავიდა და კრემლს სამშვიდობო შუამავლობისთვის პატარა სტიმული ჰქონდა. სანაცვლოდ მან აქაური არეულობა იმისთვის გამოიყენა, რომ ძირი გამოეთხარა სააკაშვილის ფლირტისთვის ნატო-სთან, რადგან მას საქართველოს ნატო-ში გაწევრიანება სურდა. სააკაშვილმა მითხრა, რომ თავიდანვე სეპარატისტულ რესპუბლიკებზე ნებისმიერ საუბარს, რომელიც რუსეთის პრეზიდენტთან ვლადიმერ პუტინთან ჰქონია, დასავლეთთან მისი ურთიერთობების შესახებ გაფრთხილება მოჰყვებოდა ხოლმე: ”პირველი ლექცია, რომელიც (პუტინმა) მოსკოვში ჩამიტარა იმას ეხებოდა, რომ ყველა ეს აღმოსავლეთ- ევროპელი ლიდერი, როგორც სჩანს აშშ-ს ემსახურება. პუტინს ეს საშინლად ეზიზღებოდა. მან გამაფრთხილა, ცდაც კი არ გაბედო.”

სასაზღვრო ინციდენტების ესკალაციის მერე, რაც წლების განმავლობაში გრძელდებოდა, ომი სერიოზულად 2008 წლის 7 აგვისტოს ღამით დაიწყო, როდესაც სააკაშვილმა რომელიც ამბობს, რომ მისი რწმენით, რუსული შეტევა გარდაუვალი იყო, ცხინვალის, სამხრეთ- ოსეთის დედაქალაქის დაბომბვის ბრძანება გასცა. ეს უდიდესი შეცდომა იყო. სააკაშვილის თქმით არასდროს ელოდა, რომ საქართველოს გამო მისი უახლოესი მოკავშირე, აშშ ბრძოლაში ჩაერთვებოდა, მაგრამ როდესაც რუსეთის სადამსჯელო კონტრშეტევის დრო მოვიდა, ქვეყანა მაინც მიტოვებულობის განცდამ მოიცვა. რუსეთი მთელი საქართველოს მასშტაბით ბომბავდა ინფრასტრუქტურას და აღმოსავლეთ-დასავლეთის დამაკავშირებელი მთავარი მაგისტრალი გადაკეტა, შემდეგ კი თბილისისკენ წამოვიდა და სანამ ისევ უკან დაიხევდა, დედაქალაქიდან 55 კმ-ის მოშორებით შეჩერდა. ქართველები თავს ისე გრძნობდნენ, თითქოს უღალატეს. როგორც ერთმა მითხრა - ”ჩვენ სულ ცას შევყურებდით და ვკითხულობდით, სად არიან წყეული ამერიკელები?”

ომი ხუთ დღეს გაგრძელდა, მაგრამ საფრთხე ძალაშია. რუსეთი, რომელმაც სამხრეთ- ოსეთისა და აფხაზეთის დამოუკიდებლობა აღიარა (მხოლოდ ნიკარაგუამ და ვენესუელამ მიბაძეს მის მაგალითს), ამ ტერიტორიებიდან ყველა საერთაშორისო მეთვალყურე გამოაძევა და დიდად სავარაუდოა, რომ აქაურობას კბილებამდე აიარაღებს. საქართველოს თავდაცვის ახალმა მინისტრმა ბაჩო ახალაიამ მითხრა, რომ ქართული არმია ”სიმშვიდეს შეინარჩუნებს,” მაგრამ მიმდინარეობს ჯარის აღდგენა. ქვეითი ბატალიონი აშშ-ს საზღვაო ქვეითთა სარდლობით ავღანეთში იანვარში გაემგზავრება. ისინი იქიდან, ისევე როგორც ერაყიდან დაბრუნებული ვეტერანები, ახალი საქმისთვის უფრო გამოცდილები და თვითდარწმუნებულები დაბრუნდებიან. მიუხედავად იმისა, რომ ევროკავშირის დასკვნით, სააკაშვილმა გაუმართლებლად ისროლა პირველმა, იქვეა ნათქვამი ისიც, რომ რუსეთმა მას არჩევანი არ დაუტოვა. ”მე კიდევ და კიდევ ვიხსენებ იმას, რაც მოხდა” - ამბობს ის - ”მაგრამ ჩვენ სხვა გზა არ გვქონდა.”

მეომარ მხარეებს შორის ნაკლებად სავარაუდოა ურთიერთობების გამოსწორება. მოკლე სატელეფონო ინტერვიუში, სამხრეთ-ოსეთის ლიდერმა, ედუარდ კოკოითიმ სააკაშვილს ”ფსიქიკურად გაუწონასწორებელი,” ”არასტაბილური” და ”მატყუარა” უწოდა. თავის მხრივ, როგორც სჩანს სააკაშვილს მოსწონს, როდესაც პუტინს რუსეთის დღევანდელ პრემიერ-მინისტრს დასცინის. (”პუტინმა წმინდა ფიცი დადო, რომ მე კვერცხებით დამკიდებს. მაგრამ ამ საქმეში წარმატებას ვერ მიაღწია” - ამბობს სააკაშვილი). რუსებმა სააკაშვილთან ლაპარაკზე საერთოდ უარი განაცხადეს. ისინი სააკაშვილს ბრალს სდებენ გენოციდში, რაც საკმაოდ საეჭვო დახასიათებად მოსჩანს კონფლიქტისთვის, რომელშიც 385 ოსი დაიღუპა.

ამ დროს კი მისი ურთიერთობები აშშ-სთან გარდამავალ ეტაპზეა. ჯორჯ ბუშის დემოკრატიულ ევანგელიზმთან ასოცირების გამო, ზოგიერთი მას ეჭვის თვალით უყურებს - ”რაღაც თვალსაზრისით ის ბოლო ნეოკონია” - ამბობს ლინკოლნ მიტჩელი კოლუმბიის უნივერსიტეტის საქართველოს ექსპერტი, მაგრამ სააკაშვილი ბაიდენთან, რომელიც თბილისს აგვისტოში ეწვია, ახლო ურთიერთობებს ინარჩუნებს. ობამას ადმინისტრაციის მაღალჩინოსანმა ანონიმურობის დაცვის პირობით მითხრა, რომ - პრივატულ საუბრებში ბაიდენმა ”ძალიან პირდაპირ ილაპარაკა იმაზე, რომ მნიშვნელოვანია დაპირებული პოლიტიკური რეფორმების ბოლომდე მიყვანა.” სააკაშვილმა სთქვა, რომ მოსწონს ახალი ადმინისტრაცია. ”მე ძირითადად ბუშის მეორე საპრეზიდენტო ვადას მოვესწარი” და ჩივის: ბუში ძალიან დაკავებული იყო საიმისოდ, რომ ყურადღება მოექცია. ობამას ძირითადად იგივე პოლიტიკა აქვს, მაგრამ ახლა ”ბევრად უკეთესი იმპლიმენტაციაა.”

მეორე დუბაი

სააკაშვილი 41 წლისაა, ის ინტელექტუალების შვილია. მამამისი ექიმია, დედამისი - პროფესორი. 1993-ში მან აშშ-ს პირველად გაუგო დიდი ხნით გემო, მაშინ კოლუმბიის უნივერსიტეტში სასწავლებლად სტიპენდია მიიღო. ის ნიუ-იორკში და ვაშინგტონში რამდენიმე წლის განმავლობაში ცხოვრობდა, ნიუ-იორკში შესაბამისი გამოცდები ჩააბარა და კერძო პრაქტიკას ეწეოდა მანამდე, ვიდრე საქართველოში დაუძახეს, რათა იმ ახალგაზრდა რეფორმატორთა მოძრაობაში ჩართულიყო, რომელთა უმეტესობა დასავლეთში ცხოვრობდა და რომელთაც უნდა გარდაექმნათ ის, რაც 1991-წლამდე საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკა იყო.

სააკაშვილს უყვარს იმაზე ლაპარაკი, რომ აშშ-ში გატარებულმა წლებმა მას ასწავლა, რა არის თავისუფლება და იდეალიზმი, მაგრამ ჩემთვის უფრო პროზაული ისტორია ჰქონდა შემონახული - მას და მის მოყვრებს მანჰეტენში, ზემო ვესტსაიდში ბანდიტების ბანდა სდევნიდა. სააკაშვილს არა მარტო ამერიკა მოსწონს, არამედ ამერიკული ყაიდის პოლიტიკაც და ყველა იმ ინსტრუმენტს ფლობს, რასაც გამოწრთობილი ამერიკელი პოლიტიკოსები: ყავს კონსულტანტები, სოციოლოგები და ჭეშმარიტი ენთუზიაზმით მუშაობს მასებთან.

სხვა ქართველებისგან განსხვავებით სააკაშვილი არ ეწევა, სვამს მაგრამ გარემომცველებზე ნაკლებს. ის თითქმის უკიდურესად სოციალურია და ლამაზი ქალების საზოგადოება უყვარს. ოფისში კედელზე ის სურათი უკიდია, სადაც წარმოშობით ქართველი ბრიტანელი პოპ-ვარსკვლავი, 25 წლის ქეთი მელუა ისე ჰყავს ხელში აყვანილი, როგორც ახალდაქორწინებულებმა იციან, როდესაც ზღურბლს უნდა გადააბიჯონ, მაგრამ ყველა სხვა თვისებაზე მეტად სააკაშვილი მაინც მოუსვენარია. მისი აღგზნებადობა ხშირად გადამწიფებულ მოზარდს ამსგავსებს. ტელეკამერამ დაიჭირა როგორ ღეჭავდა გასული აგვისტოს ომის დროს ნერვულად ჰალსტუხს და მას შემდეგ ფრთხილობს, რომ ეს ჟესტი აღარ გაიმეოროს. ჩემი თანდასწრებით რამდენჯერმე ღრღნიდა ცხვირსახოცის კიდეს, თუმცა მსუბუქად, მაგრამ ეს პატარა ტიკები არაფერია მის უდიდეს დადებით თვისებასთან შედარებით - მის გიგანტურ, უსაზღვრო ენერგიასთან. კულუმბიის უნივერსიტეტის თანამშრომელი, მიტჩელი ამას ”ადრენალინის მთავრობას” უწოდებს. სააკაშვილი ლიდერობის სწრაფი, დრამატული აქტებისადმია მიდრეკილი. პრაქტიკულად საწყის ეტაპზე მას რეალური შედეგები ჰქონდა, მაგალითად, როდესაც ხელისუფლებაში მოვიდა, საქართველოს საგზაო პოლიცია საშინელი მექრთამეობით იყო განთქმული. მან ყველა დაითხოვა და სრულიად ახალი, აბსოლუტურად სუფთა ძალები აიყვანა სამსახურში.

შარშანდელი ომისა და მისი ჯარის უკან დახევის შემდეგ, სააკაშვილი მშენებლობას ისე აღიქვამს, როგორც თავდაცვის ერთგვარ გარანტიას - ”ძალიან მოუხერხებელია ცათამბჯენების დაბომბვა. საშინლად გამოიყურება, საშინლად.” მან მითხრა, რომ თავისი დროის 80%-ს ინვესტორების ძიებას, პროექტების შექმნასა და საქართველოს ეკონომიკის მხარდაჭერას ანდომებს.

მისი ბოლო აკვიატება ქალაქი ბათუმია, რომელიც ისეთი ტემპით ვითარდება, რომ ჩინეთსაც კი გააწითლებდა. ჯონ სტეინბეკი ბათუმს ”ძალიან სასიამოვნო პატარა ტროპიკულ ქალაქს” უწოდებდა. ის აქ 1948 წელს იყო, მაგრამ ახლა აქაურობას ვეღარ იცნობდა. აქ წყლის პარკიცაა და ნეონით განათებული უთვალავი შადრევანი, რომელიც სინქრონულად ისეთი მელოდების თანხლებით ჩუხჩუხებს, როგორიცაა ”ლამაზი ქალი” და ”სადღაც იქ, ცისარტყელის თავზე.” ქალაქის მთავარი ადგილი ბულვარია, სადაც 800 პალმაა, ვალენსიაში, ესპანეთში დამზადებული პრიალა მერხები დგას და კიდევ ხელოვნური მდინარეცაა ცისფერი ნეონით განათებული. მუშები ღამითაც არ ჩერდებოდნენ და ყველაფერი სამ თვეში მოათავეს. მშენებელთა პროფკავშირი საქართველოში მხოლოდ მას შემდეგ გაჩნდება, ”როდესაც ყველაფერი უკვე აშენებული იქნება” - ხუმრობს სააკაშვილი. ერთ-ერთი განახლებული მოედანი, ქალაქის გიგანტურ წინასაახალწლო კონცერტს უმასპინძლებს, სადაც ხულიო ეგლესიასი გამოვა, რომლის მოწვევაც სააკაშვილმა $1 მილიონ დოლარად გადაწყვიტა. სანამ ესპანელ არქიტექტორებთან პროექტს განიხილავდა, სააკაშვილმა მითხრა, რომ ისეთი შენობები უყვარს, რომლებიც ”ორიგინალური, გიჟური და თამამია.” მითხრა, რომ ბათუმი ”მეორე დუბაი” იქნება. უამრავი რამ დაგეგმა იმისთვის, რომ 2014 წლის ოლიმპიური სოფელი, რომელსაც რუსები ქალაქ სოჭში აშენებენ, გააუფერულოს ისე, რომ მტრის არქიტექტურა ერთფეროვნების გამო ყველამ სასაცილოდ აიგდოს.

პრობლემები შინ

სააკაშვილის დიადი გეგმები მის ოპონენტებზე ვერ ახდენს შთაბეჭდილებას. ისინი ფიქრობენ, რომ მსოფლიოს ამ კუთხეში ბევრი სხვა ლიდერივით, ის ძალაუფლების გიჟია. მედია და სასამართლო ჯერ კიდევ არ არის საკმარისად დამოუკიდებელი. ოპოზიცია, რომელიც ვიცე-პრემიერ-მინისტრმა თემურ იაკობაშვილმა, როგორც ”წაგებულები, მიამიტები და მოღალეტეები” აბუჩად აიგდო აცხდებს, რომ მას განსხვავებული პოზიციისთვის სდევნიან. ”მისი ენერგია და ძალა შინაგანად იშვიათი თვისებისაა” - ამბობს სოზარ სუბარი, რომელიც სულ ბოლო დრომდე საქართველოს ომბუდსმენი იყო - ”მაგრამ სამწუხაროდ ის ამას ავტოკრატიის განსამტკიცებლად იყენებს და არა დემოკრატიის.”

სააკაშვილის მმართველობას ორჯერ შეექმნა დიდი საფრთხე. 2007 წლის ნოემბერში მისმა სპეცრაზმმა ანტი-სამთავრობო დემონსტრანტებს სცემა, დააპატიმრა მათი ლიდერები და ეთერიდან გამორთო ორი სატელევიზიო სადგური. აპრილში ოპოზიცია ისევ გამოვიდა ქუჩაში და მის გადადგომას ითხოვდა, მაგრამ სააკაშვილმა ამჯერად თავი შეიკავა. მან დემონსტრანტებს დედაქალაქის ქუჩების გადაკეტვის უფლება მისცა. ქართველები დაღალა გაურკვევლობამ და ბოლოს ყველა სახლში დაბრუნდა. ოპოზიციის ბევრი ლიდერი ამბობს, რომ არ სურს მისი გადაყენება, მისი საპრეზიდენტო ვადის ამოწურვამდე 2013-წლამდე. ხიდაშელიც კი პრეზიდენტის მგზნებარე ოპონენტი მარწმუნებს - ”ჩვენ არ დავუშვებთ რევოლუციას.”

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ საქართველოს მომავალი კიდევ ერთხელ თითქმის მთლიანად სააკაშვილის ცუდსა და კეთილ იმპულსებს შორის წონასწორობაზეა დამოკიდებული. ირაკლი ალასანიას, გაერო-ში საქართველოს ყოფილი ელჩის და ქვეყნის ყველაზე სანდო პოლიტიკური ლიდერის შემთხვევა შეიძლება იმის გარკვევაში დაგვეხმაროს, თუ პრეზიდენტის რომელი თვისება პრევალირებს. რამდენიმე კვირის წინ, მანამდე სანამ ოფიციალურ განცხადებას გააკეთებდა, ალასანიამ მითხრა, რომ მომავალ გაზაფხულს თბილისის მერის არჩევნებში მონაწილეობას გეგმავს და ყოფილი ომბუდსმენი სუბარი მის გუნდშია. ის, რომ ასეთი პატივსაცემი სახელმწიფო მოღვაწეები თავისუფალ არჩევნებში მიიღებდნენ მონაწილეობას მყისიერად შესძენდა ლეგიტიმაციას საქართველოში მულტიპარტიული დემოკრატიის იდეას. ეს შექმნიდა ასევე იმის წინაპირობას, რაც კრიტიკოსებში ეჭვს იწვევს - შესძლებს კი სააკაშვილი 2013 წელს სანდო საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარებას და ძალაუფლების მშვიდობიანად გადაცემას.

საქართველოს დემოკრატიის სიმტკიცე მცირე რამ როდია, ეს ერთადერთი რამაა. თუ რუსეთის სამხრეთ საზღვრებთან პრო-დასავლური დემოკრატია გაიხარებს, სხვა, მებრძოლმა საბჭოთა რესპუბლიკებმაც შესაძლოა ამ მაგალითს მიბაძონ. კავკასიის რეგიონს საკვანძო მნიშვნელობა აქვს ცენტრალური აზიის ნავთობისა და აირის დასავლეთის ბაზრებისთვის მისაწოდებლად ისე, რომ რუსეთის ტერიტორია არ გადაკვეთონ, საქართველოს შეუძლია დასავლეთის დამოკიდებულება რუსეთის ენერგეტიკულ რესურსებზე შეამციროს, მაგრამ ჯერ საქართველო სტაბილური, მშვიდობიანი და წარმატებული ქვეყანა უნდა გახდეს. ისტორია განსჯის სააკაშვილსაც და მთელ მის ენთუზიაზმსაც, მოახერხებს თუ არა იმას, რომ ეს განხორციელდეს.

ორიგინალი